Çöl Türleri ve Özellikleri
26 Haziran 2024

Çöl Türleri ve Özellikleri

Çöl

Çöl, dünya üzerinde yer alan ana biyom tiplerinden biridir. Çöller, genellikle yılda 250 mm'den daha az yağış alan bölgeler olarak tanımlanır. Sanılanın aksine, gezegenin en soğuk bölgeleri olan Antarktika ve Grönland'ın büyük bölümü de çöl tanımının içine girer. Bu nedenle, çöl terimi sadece sıcak bölgeleri değil, aynı zamanda soğuk ve kurak bölgeleri de tanımlar.

Çöllerdeki İklim ve Toprak Özellikleri

Çöller, büyük birer ekosistemdir ve atmosferlerindeki düşük nem oranı, gündüz ve gece arasında büyük sıcaklık farklarının oluşmasına yol açar. Çöllerin aldıkları yağış miktarında büyük değişkenlikler görülebilir ve yağışların zamanı da öngörülemez. Sıcak iklim çöllerinde toprakta organik madde miktarı az olmasına karşın, bol miktarda mineral bulunur. En gelişmiş çöllerde bile bitki örtüsü oldukça seyrektir ve toprak, güneş ışınlarına ve rüzgarın etkisine doğrudan maruz kalır.

Çöl Bitkileri

Çöl şartlarında yaşayabilen yıllık ve çok yıllık bitkiler vardır, ancak çok yıllık bitkilerden kaktüsler tipiktir. Kuzey Kutbu'nda 400 kadar bitki türü olmasına karşın, Antarktika'da yaşayan hiçbir bitki türüne rastlanmamıştır. Çölde yaşayan bitkiler, su kaybını asgariye indirmek için genelde ya çok küçük yapraklara sahiptir ya da hiç yaprakları yoktur. Bazı bitkiler ise yer altı organları olarak yaşar ve sadece aşırı yağış zamanlarında kısa bir büyüme dönemine sahiptir.

Çöl Hayvanları

Çöl hayvanları, zorlu koşullarla başa çıkmak zorundadır; su ve besin kaynakları çok nadirdir, sıcaklık dramatik bir şekilde değişir ve kumda ya da kalın kar tabakasında yürümek ve yuva kazmak zordur. Bu zorlukları aşmak için hayvanlar, çeşitli fizyolojik ve davranışsal uyumlar geliştirmiştir. Sıcak çöllerdeki hayvanların çoğu küçüktür, günün en sıcak saatlerini bitki diplerinde ya da yer altında geçirip gece saatlerinde avlanır ve besin ararlar. Kanguru faresi gibi bazı hayvanlar, besinlerde bulunan ve metabolizmalarında ortaya çıkardıkları su ile hayatlarını devam ettirirler.

Ünlü Çöller

Dünya üzerindeki en ünlü çöller, kutup çevrelerinde bulunan soğuk çöller ve Kuzey Afrika'daki Büyük Sahra, Güney Afrika'daki Kalahari Çölü, Asya'daki Gobi ve Güney Amerika'daki Atacama çölleridir. Dünyadaki en büyük çöl, Büyük Sahra'dır.

Çölde Yaşam

Çöllerde yiyecek ve içecek sıkıntısı nedeniyle burada hayatını sürdüren canlılar, olumsuz koşullara karşı birçok adaptasyon geliştirmiştir. Kutup çöllerinde hayvanlar daha büyük yapılı ve daha kalın bir deri tabakasına sahiptir. Ayrıca bu hayvanları koruyan oldukça gelişmiş yağ tabakaları vardır. Kutup çöllerinde ya da buralara yakın bölgelerde yaşayan insan toplulukları, bölgeye ait penguen, kutup ayısı, kutup tilkisi, fok, balina ve deniz aslanı gibi hayvanları avlayarak bunların et, deri ve yağlarından hem faydalanır hem de bu maddelerin ticaretini yaparlar.

Sıcak çöllerde ise hayatın daha zor olduğu söylenebilir çünkü kutuplarda yaşayan hayvanlardan farklı olarak su gibi önemli bir sorunları daha vardır. Onlar da bu sorunu çözmek için çeşitli adaptasyonlar geliştirmiştir. Örnek olarak, develer hörgüçlerinde yağ biriktirirler ve ihtiyaç anında fazla yağı bir dizi kimyasal işlemden geçirerek suya çevirir ve ihtiyaçlarını bu yolla giderirler. Birçok çöl hayvanı ise küçük boyutludur ve bu, onların çabuk terlemesini engeller. Diğer bazı çöl hayvanları da suyu çeşitli şekillerde depo eder ya da aldıkları besinlerin suyundan istifade ederler. Sıcak çöllerde yaşayan çöl insanları ise kısıtlı sayıdaki su kaynaklarına bağımlı olarak göçebe bir yaşam sürerler. Develer, bu insan toplulukları için çok büyük önem taşır. Çöl gemisi denen bu hayvanlar, insanlar için su kaynakları arasındaki uzun mesafeleri aşmanın tek yoludur.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Büyük Sahra Çölü Türleri ve Özellikleri

Büyük Sahra Çölü Türleri ve Özellikleri

Çöl Türleri ve Özellikleri

Çöl Türleri ve Özellikleri

Çöl Fırtınası Türleri ve Özellikleri

Çöl Fırtınası Türleri ve Özellikleri

Arizona Çölü Türleri ve Özellikleri

Arizona Çölü Türleri ve Özellikleri

Nevada Çölü Türleri ve Özellikleri

Nevada Çölü Türleri ve Özellikleri