Çölyak hastalığı diğer insanlara bulaşır mı?

Çölyak hastalığı, ince bağırsakta gluten adı verilen bir proteine karşı anormal bir immün yanıtla karakterize edilen, genetik yatkınlık gösteren bireylerde görülen otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalık, bireylerin gluten içeren gıdaları tükettiklerinde bağışıklık sisteminin ince bağırsak dokusuna saldırmasına neden olur. Çölyak hastalığı hakkında en sık sorulan sorulardan biri, bu hastalığın diğer insanlara bulaşıp bulaşmadığıdır.

Çölyak hastalığının bulaşıcı olmadığı, ancak genetik yatkınlıkla ilişkili olduğu bilinmektedir. Hastalığın gelişimi için belirli genetik faktörlerin varlığı gerekmektedir.

• HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 genleri: Çölyak hastalığı olan bireylerin çoğu, HLA-DQ2 veya HLA-DQ8 genlerine sahiptir. Bu genlerin varlığı, bireyin çölyak hastalığına yatkınlığını artırır.
• Aile öyküsü: Çölyak hastalığı, aile bireyleri arasında yaygın olarak görülme eğilimindedir. Eğer bir aile üyesi bu hastalığa sahipse, diğer aile bireylerinin de risk altında olduğu kabul edilir.

Çölyak hastalığı, virüs veya bakteriler gibi enfeksiyon etkenleri tarafından tetiklenmediği için bulaşıcı bir hastalık değildir. Dolayısıyla, çölyak hastalığı olan bir bireyle temasta bulunmak veya onunla birlikte yaşamak, diğer bireylerin bu hastalığı kapmasına yol açmaz.

• Bağışıklık sistemi: Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin bir yanıtı olduğu için, hastalığın bir kişiden diğerine geçmesi mümkün değildir.
• Gluten içeren gıdaların tüketimi: Çölyak hastalığı, gluten içeren gıdaların tüketimiyle tetiklenir. Bu nedenle, gluten içeren gıdaların tüketiminden kaçınmak, hastalığın semptomlarını kontrol etmenin temel yoludur.

Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve genellikle sindirim sistemi ile sınırlı değildir.

• Karın ağrısı ve şişkinlik
• İshal veya kabızlık
• Aşırı gaz
• Yorgunluk ve halsizlik
• Kilo kaybı
• Cilt döküntüleri (dermatitis herpetiformis)

Bu belirtiler, çölyak hastalığına sahip olan bireylerde gluten alımından sonra ortaya çıkmaktadır. Tanı için genellikle kan testleri ve bağırsak biyopsisi uygulanmaktadır.

Çölyak hastalığı, genetik bir yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bulaşıcı bir hastalık olmamakla birlikte, genetik geçişi nedeniyle aile bireyleri arasında görülme sıklığı artmaktadır. Gluten içeren gıdalardan kaçınma, hastalığın yönetiminde anahtar rol oynamaktadır. Dolayısıyla, çölyak hastalığına dair bilgi sahibi olmak, hem hastalar hem de yakınları için son derece önemlidir.