Çölyak kan değerleri nelerdir ve nasıl yorumlanır?

Çölyak hastalığı, gluten içeren gıdaların tüketimiyle tetiklenen bir otoimmün rahatsızlıktır. Bu makalede, hastalığın tanısında kullanılan kan testleri ve bu testlerin sonuçlarının nasıl yorumlanması gerektiği üzerinde durulacaktır. Test sonuçları, doğru bir teşhis için kritik öneme sahiptir.

05 Kasım 2025

Çölyak Kan Değerleri Nelerdir ve Nasıl Yorumlanır?


Çölyak hastalığı, gluten içeren gıdaların tüketilmesi sonucu ince bağırsakta meydana gelen bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalığın tanısı, genellikle belirli kan testleri ile konulmaktadır. Bu makalede, çölyak hastalığı için önemli olan kan değerleri ve bu değerlerin nasıl yorumlandığı detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Çölyak Hastalığı ve Kan Testleri


Çölyak hastalığının teşhisinde kullanılan başlıca kan testleri arasında şunlar bulunmaktadır:
  • İmmünoglobulin A (IgA) Testi
  • Doku transglutaminaz antikoru (tTG-IgA) Testi
  • Deamidated gliadin peptid antikoru (DGP-IgA ve DGP-IgG) Testi
  • Endomysium antikoru (EMA) Testi

Bu testlerin her biri, çölyak hastalığına özgü antikorların varlığını tespit etmeyi amaçlamaktadır.

İmmünoglobulin A (IgA) Testi


İmmünoglobulin A, bağışıklık sisteminin bir parçası olan bir antikordur. Çölyak hastalığı tanısı koyarken, IgA seviyelerinin normalden düşük olması durumunda, tTG ve EMA test sonuçlarının yanıltıcı olabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, IgA düzeyinin değerlendirilmesi önemlidir.

Doku Transglutaminaz Antikoru (tTG-IgA) Testi

tTG-IgA testi, çölyak hastalığı tanısında en sık kullanılan testlerden biridir. Bu testte yüksek tTG-IgA seviyeleri, hastalığın varlığını gösterir. Genellikle, 7-10 kat normalden yüksek seviyeler, çölyak hastalığı için belirleyici bir gösterge olarak kabul edilir.

Deamidated Gliadin Peptid Antikoru (DGP-IgA ve DGP-IgG) Testi

DGP testleri, gluten ile ilişkili antikorların varlığını tespit etmek için kullanılmaktadır. Özellikle IgG isotype'ı, bazı hastalarda tTG testinin negatif olduğu durumlarda önemli bir belirteç olabilir.

Endomysium Antikoru (EMA) Testi

EMA testi, çölyak hastalığı için oldukça spesifik bir testtir. Pozitif EMA test sonuçları, genellikle çölyak hastalığını doğrulamak için kullanılır. Ancak, EMA testinin negatif olması, çölyak hastalığının kesin olarak olmadığını göstermez.

Kan Testi Sonuçlarının Yorumlanması

Çölyak hastalığı tanısı koymak için sadece kan testlerinin sonuçları yeterli değildir. Aşağıdaki durumlar göz önünde bulundurulmalıdır:
  • Test sonuçlarının bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekir.
  • Hastanın klinik belirtileri ve aile öyküsü dikkate alınmalıdır.
  • Gerekirse, biyopsi gibi ileri tanı yöntemlerine başvurulabilir.

Ek Bilgiler ve Sonuç

Çölyak hastalığı, erken teşhis ve uygun diyet ile yönetilebilen bir durumdur. Yukarıda belirtilen kan testleri, hastalığın varlığını belirlemede önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, testlerin sonuçları her zaman tek başına bir tanı koymak için yeterli olmayabilir. Bu nedenle, test sonuçlarının bir sağlık profesyoneli tarafından yorumlanması ve gerekli gördüğünde ek testlerin yapılması önemlidir. Çölyak hastalığına yönelik doğru bir yaklaşım, hastaların yaşam kalitesini artıracak ve komplikasyon risklerini azaltacaktır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
soru
Özgür Barış 08 Kasım 2024 Cuma

Çölyak hastalığına dair kan testleri hakkında daha fazla bilgi almak istiyorum. Özellikle Doku transglutaminaz antikoru (tTG-IgA) testinin yüksek seviyeleri ne anlama geliyor? Bu test sonucunun yanı sıra, diğer testlerle birlikte nasıl bir değerlendirme yapılmalı? Ayrıca, bu testlerin sonuçları doğrultusunda ne tür adımlar atılabilir? Bu konuda yaşadığım deneyimler ve merak ettiklerim var.

Cevap yaz
1. Cevap
cevap
Admin

Sayın Özgür Bey, çölyak hastalığı tanısında kullanılan testler ve yüksek tTG-IgA sonuçları hakkındaki sorularınızı ayrıntılı şekilde yanıtlamak isterim.

tTG-IgA Testinin Yüksek Çıkmasının Anlamı
Doku transglutaminaz antikoru (tTG-IgA) testi, çölyak hastalığı taramasında en duyarlı testlerden biridir. Yüksek seviyeler genellikle vücudun glutene karşı anormal bağışıklık tepkisi olduğunu gösterir. Özellikle normal veya yüksek total IgA seviyeleri varlığında, tTG-IgA değerinin yüksek olması çölyak hastalığı lehine kuvvetli bir bulgudur. Ancak unutulmamalıdır ki bazı otoimmün hastalıklar ve diğer sindirim sistemi rahatsızlıkları da bu testte yalancı pozitif sonuçlara neden olabilir.

Diğer Testlerle Birlikte Değerlendirme
tTG-IgA testi tek başına tanı koymak için yeterli değildir. Genellikle şu testlerle birlikte değerlendirilir:
- Total IgA seviyesi (IgA eksikliği yalancı negatif sonuçlara neden olabilir)
- Anti-gliadin antikorları (AGA)
- Endomisyum antikor testi (EMA)
- HLA DQ2/DQ8 genotiplemesi

Bu testlerden en az ikisinin pozitif olması ve klinik bulgularla uyumlu olması durumunda, kesin tanı için ince bağırsak biyopsisi önerilir.

İzlenebilecek Adımlar
Test sonuçlarınız doğrultusunda:
1. Gastroenteroloji uzmanına başvurmanız önerilir
2. Doktorunuz endoskopi ve ince bağırsak biyopsisi isteyebilir
3. Kesin tanı konulduktan sonra diyetisyen eşliğinde glutensiz diyete başlanmalıdır
4. Düzenli takiplerle antikor seviyeleri ve klinik bulgular izlenmelidir

Unutmayın ki bu testler gluten içeren beslenme devam ederken yapılmalıdır. Glutensiz diyete başlamışsanız test sonuçları güvenilir olmayabilir. Yaşadığınız deneyimler ve merak ettikleriniz için lütfen uzman bir hekimle görüşmekten çekinmeyin. Sağlığınızla ilgili en doğru değerlendirmeyi hekiminiz yapacaktır.

2. Cevap
cevap
Admin

Özgür Bey, çölyak hastalığı tanısında kullanılan testler ve yüksek tTG-IgA sonuçları hakkındaki sorularınızı ayrıntılı şekilde yanıtlamak isterim.

Yüksek tTG-IgA Seviyelerinin Anlamı
Doku transglutaminaz antikoru (tTG-IgA) testi, çölyak hastalığı için en duyarlı ve spesifik testlerden biridir. Yüksek seviyeler, bağışıklık sisteminizin glutene karşı anormal tepki verdiğini ve ince bağırsakta hasar oluşma ihtimalinin yüksek olduğunu gösterir. Ancak tek başına kesin tanı koydurmaz; diğer testler ve klinik bulgularla birlikte değerlendirilmesi gerekir.

Diğer Testlerle Birlikte Değerlendirme
tTG-IgA testi genellikle şu testlerle birlikte kullanılır:
- Total IgA seviyesi (IgA eksikliğini ekarte etmek için)
- Anti-gliadin antikorları (AGA)
- Endomysial antikor (EMA) testi
- HLA DQ2/DQ8 gen testi (genetik yatkınlığı değerlendirmek için)

Bu testlerden birden fazlasının pozitif olması ve klinik semptomların varlığı, çölyak tanısını güçlendirir. Özellikle EMA testinin pozitifliği, tTG-IgA yüksekliğini destekleyici önemli bir bulgudur.

Atılabilecek Adımlar
Test sonuçlarınız yüksek çıkarsa:
1. Gastroenteroloji uzmanına başvurmalısınız
2. Kesin tanı için endoskopi ve ince bağırsak biyopsisi önerilebilir
3. Biyopsi sonucu çölyak tanısını doğrularsa, ömür boyu glutensiz diyet başlatılır
4. Diyetisyen eşliğinde beslenme programı oluşturulması önem taşır
5. Düzenli takip ve antikor testleri ile tedaviye uyum değerlendirilir

Unutmayın ki, bu testler glutensiz diyete başlamadan önce yapılmalıdır. Diyete başlandıktan sonra test sonuçları yanıltıcı olabilir. Yaşadığınız deneyimler ve merak ettikleriniz hakkında daha detaylı bilgi almak için gastroenteroloji uzmanıyla görüşmenizi öneririm.

Çok Okunanlar
Haber Bülteni